4 tips voor het inrichten van een duurzame productielijn

Duurzaamheid komt in alle stappen van de productieketen terug. Van welke materialen is het product gemaakt? Hoe wordt het product verpakt en gedistribueerd? Hoe gaat een bedrijf om met maatschappelijk verantwoord ondernemen? Of met hernieuwbare energie?

In dit kennisartikel zoomen we in op één specifiek aspect van de duurzaamheid van de keten: hoe creëer je een duurzame productielijn in je fabriek?

De duurzaamste machine is de machine die niet wordt aangeschaft. Maar een productielijn zonder machines werkt uiteraard ook niet. Bovendien verbetert de werkomgeving van operators vaak bij het inzetten van industriële automatisering omdat deze gevaarlijk en/of repetitief werk uit handen nemen.

Onze tip is daarom om kritisch te kijken wat er écht nodig is voor de productie. Kun je verschillende producten produceren op eenzelfde machine of lijn? Bijvoorbeeld door inzet van wisselmodules en een slimme planning? Of door het uitbreiden van het aantal ploegen om zo meer productieuren te kunnen maken op dezelfde machine of productielijn?

Deze slimme planning en ploegenuitbreiding zijn voorbeelden van efficiënter werken. Met verbetermethodes (zoals LEAN, Six Sigma, Kaizen, et cetera) is veel te bereiken om de productie efficiëntie te verhogen. Een extra productielijn inrichten is dan misschien niet meer nodig omdat de bestaande lijnen de gewenste capaciteit ook kunnen halen door slimmer te werken.

Een modulaire productiemachine maakt flexibel. Door (snel)wisselmodules of mallen (jigs) kan een machine voor meerdere doeleinden of productvarianten worden ingezet zonder veel omsteltijd. Daarnaast is het gemakkelijker om modules te repareren, reviseren of vervangen dan een hele machine (zie tip 4).

Bij STT hebben we machines gebouwd die 25 jaar later nog in productie zijn, en het einde van de levensduur is nog niet in zicht. Uiteraard zijn er tussentijds wel onderdelen vervangen en gereviseerd, maar de basis is al 25 jaar gelijk.

Machines met een lange levensduur zijn niet altijd van de meest duurzame en lichte materialen gemaakt. Maar juist door robuuste materialen in te zetten behoudt de machine zijn levensduur. Uiteindelijk kan dit bijdragen aan een duurzamere oplossing dan de machine opnieuw te bouwen.

Met een nauwkeurige productiemachine is er minder variatie in geproduceerde producten. Het is dan gemakkelijker om exact de juiste hoeveelheid materiaal aan te voeren, met minder materiaalverlies als gevolg.

Daarnaast zorgt nauwkeurigheid ervoor dat er minder producten buiten de gestelde specificaties worden geproduceerd. Er is minder afkeur. Dit bespaart ook weer een hoop materiaal en energie die anders nodig is om het defecte product én het materiaal te produceren.

Inline kwaliteitscontrole helpt om deze nauwkeurigheid vast te houden. Door een goed kwaliteitsmeetsysteem in te stellen kan worden gemonitord wat de kwaliteit van de output is. Hierdoor kan direct worden ingegrepen wanneer er kwaliteitsverlies optreedt, nog voordat de producten buiten de gestelde eisen zijn. Uiteindelijk kun je hiermee foutloos produceren, zero-defect manufacturing.

Nauwkeurigheid zit uiteraard niet alleen in een machine, maar ook in hoeveel de machine moet produceren. Produceer niet meer dan nodig is, produce to order.

Ook goed en nauwkeurig onderhoud draagt bij aan een langere levensduur, minder kwaliteitsverlies en minder downtime, en dus een duurzame productielijn. Bovendien wordt de werkomgeving van de technische dienst en de operators wanneer zij voorspelbaar onderhoud plegen in plaats van ad-hoc.

Wanneer de basis van een productielijn of -machine robuust en degelijk is gebouwd kan deze lang meegaan (zie tip 2). Tussentijds is het belangrijk om de opstelling tijdig te reviseren of upgraden wanneer dit nodig is. Hiermee houd je niet alleen de kwaliteit van de machine goed, maar is ook winst te behalen op het energieverbruik van de machine of lijn.

Elektrocomponenten, pompen en motoren zijn grote energieverbruikers van een productiemachine. Fabrikanten van deze onderdelen zijn zich hier steeds meer van bewust. Nieuwere componenten zijn vaak een stuk zuiniger in energiegebruik dan de vorige generaties. Door machines eens in de zoveel jaren te laten reviseren kunnen ze worden voorzien van nieuwe, zuinigere elektrocomponenten, elektromotoren en moderne pompen. Ook de besturing kun je laten nakijken en moderniseren voor minder energieverbruik.

Daarnaast draagt elektrificatie van aandrijvingen en meet- en regelapparatuur bij aan een zuinigere machine. Het gebruik van elektrocomponenten kost vaak minder energie dan gebruik van perslucht.

Met deze vier tips kun je direct aan de slag. Je hoeft niet een nieuwe productiemachine te kopen (tip 1!) maar kunt starten met kijken naar onderhoud en slimmer werken. Uiteindelijk moet de juiste balans gevonden worden tussen de pijlers milieu, economie en werkomgeving. Uit te voeren acties moeten in verhouding staan tegen de winst die het oplevert op deze drie vlakken.

Onze ervaring is dat binnen een goed doordachte productielijn de drie pijlers goed op elkaar aansluiten. Zo leidt bijvoorbeeld het gebruik van minder grondstoffen en energie ook tot lagere productiekosten. En door het inzetten van industriële automatisering kun je flexibeler en efficiënter produceren en wordt de werkomgeving gezonder.

Een goede machinebouwer met engineeringscapaciteit in huis kan meedenken in mogelijke oplossingen voor bestaande en nieuwe, duurzame productielijnen. Een fris paar ogen door de productie zal al genoeg inspiratie opleveren om goed aan de slag te gaan.

Op naar het maakbedrijf van de toekomst!